Doktor Branimir Nestorović svojevremeno je objavio tekst o veoma raširenoj boljci savremenog društva, a to je visok pritisak.
Evo šta je on tom prilikom poručio:
“Malo je stanja oko koje vlada toliko zamešateljstva, kao oko krvnog pritiska (osim valjda holesterola). Hiljadu puta ste pročitali da je to “tihi ubica”. Ali, postoje dva problema. Prvi je normalna vrijednost krvnog pritiska, pa samim tim i definisanje povišenog pritiska. Drugi je uzrok nastanka, a bez čega nema efikasnog liječenja”, navodi doktor i dodaje:
– Preporuke American Heart Association i American College of Cardiology su da se normalnim smatra vrijednost od 80/120 mmHg. Sve preko toga je hipertenzija, 130/90 mmHg stadijum I, a preko 140/90 mmHg stadijum II.
Promjena vrednosti normalnog krvnog pritiska je učinila da je polovina populacija SAD postala hipertenzivna.
Kardiolozi eksperti su zaključili da smanjivanje sistolnog pritiska ispod 130 mmHg značajno smanjuje rizik od srčanog ili moždanog udara, srčane insuficijencije (iako je Cochrane sistematska analiza literature pokazala da nema mnogo koristi od snižavanja krvnog pritiska ispod 140/90 mmHg).
O vrijednosti ovih preporuka najbolje govori činjenica da je Američko udruženje ljekara porodične medicine odbilo da ih usvoji. Kenny Lin, predstavnik udruženja, je ovo objasnio: “kardiolozi imaju prednost da liječe samo pacijente sa kardiovaskularnim oboljenjima, dok većina pacijenata sa hipertenzijom ima gomilu komorbiditeta (drugih bolesti).
Dodavanje još jednog lijeka za povišeni pritisak postojećima, povećava rizik od neželjenih dejstava, kao i interakcija sa drugim lijekovima.
Efekat bijelih mantila
“Šta je dakle, povišen krvni pritisak? Moja generacija je učila prosto pravilo za određivanje hipertenzije, koje je govorilo da je sistolni pritisak normalno ispod 100 sa dodatnim godinama. Posebno je izražen efekat bijelih mantila, gdje se zbog uzbuđenja kod mjerenja pritisak on lažno povišava (za svaku dekadu preko 50 godina, ovo povećanje je veće za oko 5 mmHg).
Dakle, osoba od 70 godina, imaće ako je uplašena kod ljekara, krvni pritisak najmanje 10 mmHg preko svoje normalne vrijednosti. Vrijednosti krvnog pritiska od 120/80 mmHg za osobu od 70 godina su izuzetno niske, sa svim negativnim posljedicama (smanjen protok krvi kroz mozak i vitalne organe).
Kada su pre 50 godina uvođeni prvi lijekovi za povišen pritisak, kardiolozi su se bunili, smatrajući da je porast krvnog pritiska sa godinama normalna kompenzatorna pojava, nastala kao posljedica “tvrđih krvnih sudova”.
Ozbiljni autoriteti su smatrali liječenje granične hipertenzije opasnim eksperimentom, u kome se smanjuje doturanje krvi tkivima – kaže, između ostalog, Nestorović i nastavlja:
“Vjerovatnije od “normalne vrijednosti” je da pogrešan stil života dugo godina, sa čestim skokovima pritiska usljed stresa može da ošteti krvne sudove. Krvni pritisak je tipičan poremećaj pogrešnog načina života i vjerovanje da se može normalizovati pilulama je nerealno.
Uvijek se moramo vratiti osnovnim uzrocima svih bolesti, a to su stres, nedovoljna fizička aktivnost i pogrešan način ishrane. Poznata je veza između temperamenta i vrijednosti krvnog pritiska, posredovana lučenjem hormona bubrega.
Mlad čovek koji uroni šaku oko minut u led, ima krvni pritisiak od oko 235/135 mmHg. Poznata je studija u kojoj je pokazano da ljudi koji rade pod visokim pritiskom, na primjer moraju da obave posao do određenog roka, imaju do 6 puta češće infarkt miokarda.
Napadi bijesa ili neprijateljstva povećavaju rizik od kardiovaskularnog oboljenja. Meditacija dovodi do izuzetnog smanjivanja vrijednosti krvnog pritiska (ali i molitva, slušanje prijatne muzike itd)“, stoji u pojašnjenju.
Ne zna se uzrok
“Ali, medicina i dalje nema odgovor na pitanje šta je uzrok povišenog krvnog pritiska. Kad god je tako, u pomoć se poziva genetika. Identifikovan je veliki broj gena koji predisponiraju hipertenziju. U studiji na 200.000 osoba iz Evrope i 75.000 van nje, identifikovano je 16 gena. Ali, kolektivni uticaj svih ovih gena je bio skroman (prosječno je povećavao krvni pritisak oko 1 mmHg).
A onda se pojavljuju stari (opasni) igrači na sceni – šećer i plastika. Iako se široko preporučuje smanjen unos soli u ishrani, nema mnogo dokaza da ovo ima efekat na vrijednosti krvnog pritiska (Japanci koji jedu velike količine soli imaju nizak krvni pritisak).
Štaviše, postoje dokazi da smanjen unos soli može dovesti do nastanka insulinske rezistencije (što je jedan od osnovnih uzroka savremenih zapaljenskih bolesti). Jedna nova studija je pokazala da bisfenol A (BPA) iz plastike prelazi u hranu i vodu i dovodi do hipertenzije i oštećenja srca.
Ovo se uklapa sa ranijim saznanjima da hronično izlaganje estrogenima (antibebi pilule ili hormonska terapija menopauze) dovodi do stvaranja superoksida kiseonika, koji izaziva zapaljenje tkiva (ovo dovodi do reakcije stresa, sa povišenjem krvnog pritiska). Čest uzrok hipertenzije kod žena je poremećena funkcija štitne žlijezde (hipotireoza je udružena sa hipertenzijom)”, piše doktor.
“Unošenje prevelike količine šećera ima dvostruke negativne efekte, jedne kroz povećavanje tjelesne mase (gojaznost je zapaljenska bolest koja generiše povišenje krvnog pritiska i rizik faktore za kardiovaskularne bolesti, dijabetes i karcinom).
Novije studije pokazuju da može i da direktnim efektom, za sada nejasno definisanim, poveća vrijednosti krvnog pritiska. Kod muškaraca je poremećaj disanja tokom noći (takozvane opstruktivne apneje u snu) jedan od važnih mehanizama nastanka povišenog krvnog pritiska. Konačno, nesreća (usamljenost, hronični stres u braku ili na poslu, emotivni stres itd) jasno povećavaju krvni pritisak ako je dugotrajna – navodi Nestorović i naglašava:
“Hipertenzija se ne može regulisati (samo) tabletama. Morate smanjiti unos šećera (moje mišljenje je da so možete koristiti po sopstevnom ukusu), povećati fizičku aktivnost i indeks sreće u svom životu. Izbjegavajte maksimalno plastiku (posebno trudnice, jer postoje dokazi da BPA izaizva hiperenziju u djece u kasnijem životu, ako su bila izložena u utrobi majke). Žene moraju uzimati blokatore estrogena, najbolje prirodne (naš sladić ili Glycyrhizza glabra je izvanredan lijek za brojne zdravstvene probleme, a odličan je antagonist estrogena”, zaključuje on.
